سوڭعى زەرتتەۋ ناتيجەسىندە الەمدە جاڭالىق كورەتىن ادامدار سانى كۇرت ازايىپ ەتكەنى ءمالىم بولدى. زەرتتەۋشىلەر مۇنىڭ سەبەبىن دۇنيە جۇزىندە بولىپ جاتقان كەيىسكە تولى وقيعالاردىڭ تەرىس اسەرە دەپ تۇسىندىرەدى.
وكسفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكانى زەرتتەيتىن رەيتەر ينستيتۋتى (Reuters Institute for Study of Journalism) الەم ەلدەرىندەگى جاڭالىق كورۋشىلەر سانىنا قاتىستى زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. زەرتتەۋ كولەمى 47 مەملەكەتتەگى 100 مىڭعا جۋىق ادامدى قامتىعان. ساۋالنامالار ناتيجەسى كورسەتكەندەي ارنايى جاڭالىق كورمەيتىندەر سانى 39 پايىزدى قۇراعان. بۇل 2007 جىلى 29 پايىز شاماسىندا بولعان ەكەن.
رەيتەر ينستيتۋتى زەرتتەۋشىلەرىنىڭ بولجاۋىنشا ادامداردىڭ جاڭالىق كورگىسى كەلمەيتىنى تاياۋ شىعىس، ۋكراينا نەمەسە وزگە دە جەرلەردەگى قارۋلى قاقتىعىستاردىڭ اسەرىنەن بولۋى مۇمكىن.
كەيبىر ەلدەردەگى ساياسي ناۋقاندار، سپورتتىق باسەكەلەر، وزگە دە اۋقىمدى شارالاردىڭ بولىپ جاتقانىنا قاراماستان، جالپى الەم ەلدەرىندە ارنايى جاڭالىقتار توپتاماسىن كۇتىپ قارايتىندار سانى ازايۋ ۇستىندە. بۇعان راسىندا ءالەمنىڭ ءار تۇكپىرىندەگى قاقتىعىستار، زورلىق-زومبىلىق ارەكەتتەرى تۋرالى جاڭالىقتاردىڭ كوبەيۋى دە اسەر ەتكەن بولۋى مۇمكىن.
بۇدان بولەك، ءموبيلدى ينتەرنەتتەردىڭ، الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ دامۋى دا ادامداردىڭ ارنايىلاپ جاڭالىق قارايتىن ادەتتەرىنەن ايىرا باستاعان بولۋى مۇمكىن.
اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ جاڭا بۋىنى ادامداردىڭ اقپارات الماسۋ ارنالارىن وزگەرىستەرگە ءتۇسىردى. جوعارىداعى زەرتتەۋ ناتيجەسى كورسەتكەندەي، بريتانيالىقتاردىڭ تورتتەن ۇشكە جۋىعى (73%) جاڭالىقتاردى ونلاين الاتىن بولسا، 50% تەلەديداردان، ال گازەت-جۋرنالداردان تەك 14 پايىز ادام عانا جاڭالىقتاردى وقيدى.
باتىس ەلدەرىندە دە Facebook جاڭالىقتاردىڭ ەڭ ماڭىزدى الەۋمەتتىك مەديا پلاتفورماسى بولىپ تابىلادى، ءبىراق ونىڭ تانىمالدىعى سوڭعى ۋاقىتتا تومەندەپ كەلەدى. ال YouTube جانە WhatsApp ماڭىزدى جاڭالىقتار كوزى سانالۋدا. TikTok جاقىندا تانىمالدىعى جاعىنان X جەلىسىن (بۇرىنعى Twitter) باسىپ وزدى.
بۇل قازىرگى ادامداردىڭ ينفورماسيانى قابىلداۋ تاسىلدەرىنىڭ جاڭارىپ جاتقانىن كورسەتەدى. ۋاقىت وتە كەلە تەليەۆيزيا سالاسى دا ءداستۇرلى اقپارات قۇرالدارىنىڭ قاتارىندا قالادى دەگەن بولجامدار دا بار.
