الماتىدا رەسپۋبليكالىق «تازا قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا اۋقىمدى ەكولوگيالىق «الماتى – ءبىزدىڭ ورتاق ءۇيىمىز» اتتى ناۋقان جالعاسۋدا. قالا تازالىعىن ساقتاۋعا باعىتتالعان بۇل باستاما مەگاپوليستىڭ بارلىق اۋداندارىندا بەلسەندى تۇردە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر.
ناۋرىز ايىنىڭ العاشقى ونكۇندىگى «تازا كوشەلەر» ۇرانىمەن وتۋدە. بۇل كەزەڭدە كوشە بويىنداعى قوقىستى تازالاۋ، ايالدامالاردى رەتكە كەلتىرۋ، جول بەلگىلەرىن كىردەن ارىلتۋ، ارىقتاردى قوقىستان تازارتۋ جانە قوسىمشا قوقىس جاشىكتەرىن ورناتۋ سياقتى ماڭىزدى جۇمىستار اتقارىلۋدا.
– «الماتى – ءبىزدىڭ ورتاق ءۇيىمىز» ەكولوگيالىق ناۋقانى اياسىندا مەدەۋ اۋدانىندا مەردىگەر ۇيىمدارمەن بىرلەسىپ، كەڭ كولەمدى سانيتارلىق تازارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. بۇل جۇمىستارعا 200-گە جۋىق جول جۇمىسشىسى مەن ارنايى 80 تەحنيكا جۇمىلدىرىلدى. قازىرگى تاڭدا ماگيسترالدىق كوشەلەرمەن بىرگە ساياباقتار، گۇلزارلار، جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولدارى مەن ارىق جۇيەلەرى رەتكە كەلتىرىلۋدە. بۇگىن وماروۆ كوشەسىنىڭ بويىندا، دوستىق داڭعىلىنان كوكتوبە شلاگباۋمىنا دەيىنگى ارالىقتا اۋقىمدى تازالىق جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. جول جۇمىسشىلارى كوشە بويىن سىپىرىپ، جول جيەگىندە قاتقان قارلاردى ارنايى كولىكتەرگە تيەپ شىعاردى. «قاسبەتتەن قاسبەتكە دەيىن» اكسياسى اياسىندا ارىق جەلىلەرى دە تازارتىلىپ، جول جيەكتەرى تولىعىمەن قوقىستان ارشىلدى»، – دەيدى مەدەۋ اۋدانى اكىمى اپپاراتىنىڭ كورىكتەندىرۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى ابىلاي ماكەي.
كوكتەمگى اباتتاندىرۋ جۇمىستارىنىڭ ءبىر باعىتى – جولداردى جوندەۋ. بۇگىندە مەدەۋ اۋدانىندا شۇڭقىرلاردى جاماۋ، ارىقتار مەن جيەكتاستاردى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى دا جۇرگىزىلىپ جاتىر. اۋداندا 367 كوشە بار، ولاردىڭ جالپى ۇزىندىعى 522،9 شاقىرىمنان اسادى. كۇن سايىن كەمىندە ەكى-ۇش كوشەدە تازالىق ءىس-شارالارى وتەدى. بۇگىنگى تازالىق جۇمىستارىنا 10-عا جۋىق ارنايى تەحنيكا مەن 20 جول جۇمىسشىسى جۇمىلدىرىلعان.
– «ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز – اۋدان تۇرعىندارى مەن قالا قوناقتارىنا تازا، كوركەم ءارى جايلى ورتا سىيلاۋ. بۇل تەك اكىمدىك پەن كوممۋنالدىق قىزمەتتەردىڭ مىندەتى عانا ەمەس، ءاربىر تۇرعىن ءوزىنىڭ اۋلاسىن، كوشەسىن تازا ۇستاۋعا اتسالىسۋى كەرەك. سوندىقتان بارشاڭىزدى وسى ناۋقانعا بەلسەندى قاتىسۋعا شاقىرامىز!»، – دەيدى كورىكتەندىرۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى.
كوكتەم – جاڭارۋ كەزەڭى، سوندىقتان ءدال وسى ۋاقىتتا قالانى تارتىپكە كەلتىرۋ اسا ماڭىزدى. تۇرعىندار اراسىندا ەكولوگيالىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋ دا باستى نازاردا. بۇل جونىندە جول جۇمىسشىسى پەردەگۇل الىمبايەۆا ءوز ويىن ءبىلدىردى.
– «تازالىق – تەك جيناعان جەردە ەمەس، قوقىس تاستالماعان جەردە بولادى. ءوز باسىم الماتىنىڭ تازالىعى مەن كوركەيۋىنە بارلىعىمىز بىردەي جاۋاپتىمىز دەپ بىلەمىن. مەنىڭ قالا تازالىعىنا ۇلەس قوسىپ، جول جۇمىسشىسى بولىپ ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقانىما 32 جىل بولدى. الماتىنى ەرەكشە جاقسى كورەمىن. قالا تۇرعىندارى ونىڭ سۇلۋلىعىن باعالاپ، تازالىعىن ساقتاۋعا ۇلەس قوسادى دەپ ۇمىتتەنەمىن، – دەيدى پەردەگۇل بازارباي قىزى.
قالا تازالىعىنا نەمقۇرايلى قارامايتىن الماتى تۇرعىندارى اراسىندا ەرىكتىلەر دە بار. سولاردىڭ ءبىرى – سەرگەي ستاتيەۆ. ول بىرنەشە جىلدان بەرى كوكتەم مەن جاز ايلارىندا ۆولونتەرلىك توپتارمەن بىرگە قالانى قوقىستان تازارتۋعا اتسالىسىپ كەلەدى.
– مەن ءارقاشان تازالىقتى قولدايمىن. قالا تازا بولعاندا، كوز قۋانىپ، كوڭىل كوتەرىلەدى. سوندىقتان دوستارىممەن بىرگە سەنبىلىكتەرگە ءجيى قاتىسامىن. بۇگىن كوممۋنالدىق قىزمەتتەردىڭ جۇمىسىن كورىپ، ەرەكشە قۋاندىم – كۇن شىعىپ، كوكتەم كەلىپ، اينالا جاڭارىپ جاتىر. مۇنداي اكسيالار قالانىڭ كوركىن اشىپ، ادامداردى تارتىپكە ۇيرەتەدى»، – دەيدى ول.
ەسكە سالا كەتەيىك، 1 ناۋرىز بەن 1 ءساۋىر ارالىعىندا الماتىدا «الماتى – ءبىزدىڭ ورتاق ءۇيىمىز» ناۋقانى وتەدى. بۇل ءىس-شارا ءتورت كەزەڭنەن تۇرادى:
• «تازا كوشەلەر» (1–9 ناۋرىز) – ايالدامالار مەن جول بەلگىلەرىن تازالاۋ، قوقىس جاشىكتەرىن ورناتۋ، ماگيسترالداردى اباتتاندىرۋ؛
• «تازا ساياباقتار، سكۆەرلەر جانە تاۋلار» (10–16 ناۋرىز) – تابيعي ايماقتاردا سەنبىلىكتەر ۇيىمداستىرۋ، قوقىس جيناۋ ءىس-شارالارى؛
• «تازا اۋلالار» (17–23 ناۋرىز) – اۋلالار مەن ويىن الاڭدارىن تازالاۋ جانە بوياۋ، كوگالداندىرۋ، «ۇزدىك اۋلا/اۋلا سىپىرۋشىسى/گۇلزار» بايقاۋلارى؛
• «ءبىزدىڭ قالا – ءبىزدىڭ ماقتانىشىمىز» (24 ناۋرىز – 1 ءساۋىر) – ەسكەرتكىشتەردى اباتتاندىرۋ جانە اعاش وتىرعىزۋ بويىنشا جاپپاي ءىس-شارالار.