سەيفۋللين داڭعىلى

سەيفۋللين — الماتىنىڭ تۇركسىب، جەتىسۋ، المالى جانە بوستاندىق اۋداندارىنىڭ اۋماعىن قيىپ وتەتىن، سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي الماتى 1 تەمىرجول ۆوكزالىنان ءال-فارابي داڭعىلىنا دەيىن سوزىلىپ جاتقان داڭعىل. داڭعىلدىڭ ۇزىندىعى – 13500 مەتر.

تاريحى

سەيفۋللين داڭعىلى ءحىح عاسىردىڭ اياعىندا ۆەرنىيدىڭ سولتۇستىك-باتىس شەتىندە قالىپتاسا باستاعان، مۇندا تاشكەنتتەن كەلگەن ساۋداگەرلەر، قىتايدان كەلگەن دۇنگەندەر مەن ۇيعىرلار، ساۋدامەن، قولونەرمەن جانە باقشا ەگۋمەن اينالىساتىن وزبەكتەر مەن تاتارلار قونىستانعان. بۇل كوشە 1927 جىلعا دەيىن سارتوۆسكايا، ودان 1962 جىلعا دەيىن ۋزبەكسكايا دەپ اتالدى، 1962 جىلى قاڭتاردا داڭعىلعا كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، كوركەم ءسوزدىڭ حاس شەبەرى، قازاقتىڭ داۋىلپاز اقىنى، ستاليندىك رەپرەسسيانىڭ قۇربانى ساكەن سەيفۋلليننىڭ ەسىمى (الماتى قالاسى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ 25.01.1962 №2 شەشىمى) بەرىلگەن.

1950-1960 جىلدارى كوشە سولتۇستىك باعىتتا دامىپ، ۆوكزالنايا، دوكۋچايەۆا، بەسسارابسكايا، ۋزبەكسكايا كوشەلەرىن بىرىكتىردى. قازىرگى سەيفۋللين داڭعىلىن قۇراعان بۇل كوشەلەردىڭ ءارقايسىسى الماتى قالاسىنىڭ تاريحي دامۋىمەن بايلانىستى. ۆوكزالنايا كوشەسى 1930 جىلدارى «تۇركسىب» قۇرىلىسىنا بايلانىستى قۇرىلعان، «الماتى 1» تەمىرجول ۆوكزالىن قالا ماڭىنداعى «پاريج كوممۋناسى» كولحوزىمەن بايلانىستىرىپ تۇرعان. دوكۋچايەۆا، بەسسارابسكايا كوشەلەرى 1962 جىلعا دەيىن اۋىل كوشەلەرىنىڭ ساناتىنا جاتاتىن جانە قالا ماڭىنداعى شارۋاشىلىقتاردىڭ اۋماعىندا كىرەتىن.

كەڭەستىك كەزەڭدە داڭعىلعا جاپىراقتى اعاشتار مۇمكىندىگىنشە كوپ وتىرعىزىلعان، بۇل كوشەگە وزىندىك سيپات بەرىپ، كولەڭكەلى تروتۋار-اللەيالار زاماناۋي كوپقاباتتى ۇيلەردىڭ بويىمەن بىردەي بولىپ وسكەن.

داڭعىل بويىندا ورنالاسقان كورنەكى ورىندار:

سەيفۋللين داڭعىلىندا ورنالاسقان عيماراتتار قالانىڭ تاريحي قۇرىلىسى مەن قايتا قۇرۋ كەزەڭدەرىنىڭ كورنەكىلىگى ىسپەتتى: ۆەرنىيدىڭ ءبىر قاباتتى ۇيلەرى، ءبىرىنشى بەسجىلدىقتىڭ ەكى قاباتتى عيماراتتارى مەن بەتوننان جاسالعان كەيىنگى زاماناۋي عيماراتتار وسىندا ورنالاسقان.